Odprawa emerytalna nauczyciela po umowie terminowej

Tryb rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę nie ma wpływu na prawo do odprawy emerytalnej. Podobnie podstawa nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę na czas określony/nieokreślony lub na podstawie mianowania). Warto dodać, że nawet wówczas, gdy umowa o pracę rozwiązuje się wraz z nadejściem daty jej obowiązywania i jednocześnie przechodzi na emeryturę lub czyni to wkrótce po rozwiązaniu stosunku pracy, to i tak ma prawo do odprawy emerytalnej. Szerzej o związku pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę piszę poniżej.

Prawo do odprawy emerytalnej i rentowej nauczyciela wynika z Karty Nauczyciela. Nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, jeżeli nie uzyskał z tego tytułu odprawy przewidzianej w art. 28, przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy (art. 87 ust. 1 KN). Natomiast nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który przepracował w szkole co najmniej 20 lat, przyznaje się odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy (art. 87 ust. 2 KN). Wynagrodzenie będące podstawą odprawy emerytalno-rentowej ustala się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (art. 87 ust. 3 KN).

Z powyższego wynika, że odprawa przysługuje w szkole będącej podstawowym miejscem pracy nauczyciela.

Z orzecznictwa: „Pracownik nabywa prawo do odprawy emerytalnej lub rentowej, jeżeli jego stosunek ustał w związku w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Oznacza to, że pracownik nabywa prawo do odprawy emerytalnej lub rentowej wówczas, gdy staje się emerytem lub rencistą w związku z ustaniem stosunku pracy. Związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę może być rozmaicie pojmowany. Niewątpliwie może być to związek przyczynowo-skutkowy, ale wystarczy także związek czasowy lub funkcjonalny, który zostaje zachowany, jeżeli ustaniu stosunku pracy towarzyszy nabycie prawa do emerytury lub renty. Wystarcza zatem, że pracownik w związku i po ustaniu zatrudnienia nabywa status emeryta lub rencisty, gdyż zaczyna korzystać z prawa do emerytury lub renty. Decydujące znaczenie dla nabycia prawa do odprawy emerytalnej lub rentowej ma zatem przejście na emeryturę lub rentę połączone z definitywnym ustaniem stosunku pracy, czyli zmiana pracowniczego statusu prawnego na status emeryta lub rencisty przez pracownika, który w związku z ustaniem stosunku pracy korzysta z uzyskanych uprawnień emerytalnych lub rentowych”. (wyrok SN z 3 lutego 2010 r., II PK 239/09).

Związek czasowy lub funkcjonalny między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę zostaje zachowany w pewnych wypadkach także wtedy, gdy spełnienie warunków uzyskania emerytury nastąpiło po rozwiązaniu stosunku pracy, jeśli spełnienie wszystkich przesłanek nabycia prawa do emerytury nie nastąpiło w dniu rozwiązania stosunku pracy, lecz w niedalekiej przyszłości po tej dacie (wyrok SN z 22 listopada 2017 r., II PK 316/15). 

Nauczyciel, którego umowa o pracę zawarta na czas określony rozwiązuje się z nadejściem daty końcowej nie traci prawa do odprawy emerytalnej, jeżeli bezpośrednio po tym lub w niedługim czasie od rozwiązania umowy przechodzi na emeryturę.

Trzeba przy tym pamiętać, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego (art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). W utrwalonej i ujednoliconej linii orzeczniczej Sąd Najwyższy przyjmuje, że art. 103a ustawy emerytalnej wiąże prawo do wypłaty (realizacji) emerytury z uprzednim rozwiązaniem stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego emeryt wykonywał pracę przed dniem nabycia prawa do emerytury (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 grudnia 2007 r., I UK 133/07 (LEX nr 863926), z dnia 15 maja 2018 r., I UK 118/17 (LEX nr 2552682), z dnia 20 października 2020 r., III UK 183/19 (OSNP 2021 nr 9, poz. 105).

Podkreśla się przy tym, że nie budzi wątpliwości, że po rozwiązaniu stosunku pracy może dojść do zawarcia nowej umowy i kontynuowania zatrudnienia (postanowienie SN z 11 stycznia 2022 r., sygn. akt II USK 584/21). Jednak pomiędzy przejściem na emeryturę a ponownym zatrudnieniem musi być co najmniej 1 dzień przerwy. Ponowne zatrudnienie może nastąpić na tym samym stanowisku w takim samym lub innym wymiarze czasu pracy.