Dodatek motywacyjny dla nauczycieli przedszkola

Zgodnie z art. 30 ust. 1 KN dodatek motywacyjny jest jednym ze składników wynagrodzenia nauczyciela. Ogólne warunki przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r., natomiast wysokość stawek dodatku reguluje w uchwale organ prowadzący szkołę (art. 30 ust. 5 i ust. 6 KN). Dodatek motywacyjny jest jednym ze składników wynagrodzenia, ale nie oznacza to, że każdy nauczyciel musi w danym roku szkolnym otrzymać ten składnik.

Do ogólnych warunków przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego należą:

1. osiągnięcia w realizowanym procesie dydaktycznym,
2. osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze,
3. wprowadzanie innowacji pedagogicznych, skutkujących efektami w procesie kształcenia i wychowania,
4. zaangażowanie w realizację czynności i zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela,
5. szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem,
6. realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej (§ 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).

Natomiast wysokość dodatku motywacyjnego i szczegółowe warunki jego przyznawania powinien określić organ prowadzący w regulaminie wynagradzania – zgodnie z art. 30 ust. 6 pkt 1 KN.

Kryteria przyznawania dodatku motywacyjnego powinny zostać uregulowane wyczerpująco w regulaminie wynagradzania nauczycieli. Oznacza to, że uchwała organu prowadzącego nie może w tym zakresie posługiwać się określeniem „w szczególności”.

„Przykładowe wyliczenie w uchwale przesłanek przyznawania dodatku motywacyjnego niemającego charakteru katalogu zamkniętego, może sugerować istnienie innych, pozaregulaminowych warunków przyznawania tego dodatku” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 3 lipca 2008 r., III SA/Gd 80/08).

Otwarty katalog warunków przyznawania dodatku motywacyjnego sugeruje więc istnienie innych pozaregulaminowych warunków, a to stoi w sprzeczności z § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r.

Poza tym błędem jest przypisywanie kompetencji w zakresie doprecyzowania kryteriów przyznawania dodatku motywacyjnego dyrektorom szkół i przedszkoli. Kryteria powinny zostać uregulowane wyczerpująco wyłącznie na poziomie regulaminu wynagradzania.

Dyrektorzy odpowiadają za ocenę poziomu spełniania przez nauczycieli kryteriów przyznawania dodatku motywacyjnego i decydują o przyznaniu dodatku w określonej kwocie, zgodnie z regulaminem wynagradzania.

Regulamin wynagradzania nie może przewidywać możliwości zablokowania wypłaty dodatku z powodu braku środków finansowych. Jeżeli zostaną spełnione warunki wskazane w regulaminie, wówczas dyrektor ma pełną swobodę w przyznaniu dodatku motywacyjnego. Innymi słowy, przyznanie dodatku motywacyjnego zależy wyłącznie od spełnienia warunków wskazanych w regulaminie wynagradzania nauczycieli.

„Treść art. 30 ust. 6 pkt 1 Karty Nauczyciela, stanowiąca upoważnienie do ustalenia stosownych regulaminów przez radę gminy, nie budzi wątpliwości interpretacyjnych i jasno wskazuje, że rada gminy (będąca organem prowadzącym szkołę) określa wysokość stawek dodatków oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków. W normatywnym pojęciu „warunki przyznawania dodatków” w żaden sposób nie mieści się jednak uprawnienie do określania przez radę gminy także jakichkolwiek warunków utraty tych dodatków, bądź też nie przyznawania tych dodatków” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 14 lutego 2023 r., III SA/Gl 875/22).

Z powyższego wynika, że dodatek motywacyjny nie jest obowiązkowym składnikiem wynagrodzenia, ale przysługuje on po spełnieniu warunków określonych w przepisach i doprecyzowanych w uchwale organu prowadzącego. W praktyce nauczyciel, który miał przyznany dodatek na określony czas, nie musi go ponownie otrzymać, a jeżeli otrzyma, to niekoniecznie na taki sam okres jak poprzednio. Decyzję w tym zakresie podejmuje pracodawca.

Z przepisów powszechnie obowiązującego prawa nie wynika obowiązek uzasadniania przyznania dodatku motywacyjnego. Zasadniczo szkoła nie ma więc takiego obowiązku. Może on jednak wynikać z regulaminu wynagradzania nauczycieli. Jeśli regulamin wynagradzania przewiduje obowiązek uzasadniania przyznania dodatku motywacyjnego w konkretnej wysokości, wówczas taki obowiązek istnieje. W przeciwnym razie dodatek motywacyjny jest przyznawany bez uzasadnienia.

Dodatek motywacyjny jako stały składnik wynagrodzenia nauczyciela (w okresie, na który został przyznany) powinien być wypłacony łącznie z wynagrodzeniem zasadniczym. Jeżeli chodzi o terminy wypłaty, to stosujemy art. 39 ust. 3 KN. Zgodnie z tym przepisem wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym.

Natomiast w przypadku przyznania dodatku w trakcie miesiąca stosujemy art. 39 ust. 1 KN. Zgodnie z tym przepisem zmiana wysokości wynagrodzenia w czasie trwania stosunku pracy w związku z uzyskaniem danego stopnia awansu zawodowego nauczyciela następuje z pierwszym dniem roku szkolnego następującego po roku szkolnym, w którym nauczyciel uzyskał dany stopień awansu. Zmiana wysokości wynagrodzenia z innych przyczyn następuje z pierwszym dniem najbliższego miesiąca kalendarzowego, jeżeli inne przyczyny nie nastąpiły od pierwszego dnia danego miesiąca kalendarzowego. Oznacza to, że przyznanie dodatku motywacyjnego np. 10 września 2024 r. oznacza rozpoczęcie wypłaty tego składnika z dniem 1 października 2024 r. Inaczej natomiast wygląda sytuacja przyznania dodatku nowozatrudnionemu nauczycielowi. Nauczycielowi, który otrzymał dodatek motywacyjny w trakcie danego miesiąca w związku z nawiązaniem w tym miesiącu stosunku pracy, przysługuje dodatek w części odpowiadającej okresowi zatrudnienia w danym miesiącu.

Organ prowadzący jest upoważniony do ustalenia w regulaminie wynagradzania nauczycieli wyłącznie zasady przyznawania dodatku i jego wysokości, nie ma on zatem prawa do ustalania zasad odbierania tego dodatku nauczycielowi.

„Przepis art. 30 ust. 6 pkt 1 Karty Nauczyciela upoważnia organ prowadzący szkołę do określenia w drodze regulaminu m.in. wysokości stawek dodatku motywacyjnego oraz szczegółowych warunków jego przyznawania. W tak wskazanym upoważnieniu nie mieści się kompetencja organu do uregulowania zasad »cofania« dodatku motywacyjnego” (wyrok WSA we Wrocławiu z 26 kwietnia 2006 r.).

Jeżeli nauczyciel uchybił godności zawodu lub obowiązkom nauczyciela, może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną (art. 75 ust. 1 KN). Nauczyciel może zostać ukarany karą:

• nagany z ostrzeżeniem,
• zwolnienia z pracy lub
• zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania,
• wydalenia z zawodu nauczycielskiego (art. 76 ust. 1 KN).

Nie ma możliwości finansowego ukarania nauczyciela za to, że nie wypełnił swoich obowiązków.