Weto prezydenta wobec nowelizacji Prawa oświatowego – co to oznacza dla przedszkoli i reformy programowej

Weto dotyczy nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, uchwalonej przez Sejm w listopadzie 2025 r. Ustawa miała charakter ramowy i stanowiła podstawę prawną do wdrażania reformy programowej zapowiadanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Nowelizacja nie wprowadzała jeszcze bezpośrednio nowych podstaw programowych, lecz zmieniała definicje i mechanizmy prawne, które miały umożliwić ich sukcesywne wdrażanie w kolejnych latach szkolnych.

Prezydent Karol Nawrocki, informując o decyzji o wecie, wskazał jednoznacznie na negatywną ocenę kierunku planowanych zmian. Jak podkreślił, nie wyraził zgody na ustawę, ponieważ jego zdaniem prowadzi ona do chaosu w systemie edukacji, ideologizacji szkoły oraz eksperymentowania na całych rocznikach uczniów.

W ocenie prezydenta nowelizacja stwarzała ryzyko głębokich i niespójnych zmian programowych, które mogłyby negatywnie wpłynąć na stabilność systemu oświaty i bezpieczeństwo procesu edukacyjnego dzieci.

Zawetowana ustawa przewidywała m.in. zmianę definicji podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego. Nowe podstawy miały w sposób jasny i precyzyjny określać cele kształcenia oraz efekty uczenia się.

Zakładano, że podstawy programowe będą: – spójne wewnętrznie oraz pomiędzy poszczególnymi przedmiotami, – zapisane językiem efektów uczenia się, – na tyle precyzyjne, aby umożliwiały tworzenie narzędzi diagnostycznych i egzaminacyjnych, – jednocześnie elastyczne, pozwalające nauczycielom na swobodę realizacji treści i dostosowanie ich do zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych uczniów, – skoncentrowane na budowaniu kompetencji, a nie wyłącznie na zapamiętywaniu informacji.

Zmiany te miały objąć również wychowanie przedszkolne, co oznaczało istotną przebudowę podejścia do realizacji podstawy programowej w przedszkolach.

Zgodnie z założeniami reformy Kompas jutra, wychowanie przedszkolne miało zostać objęte nowymi regulacjami już od roku szkolnego 2026/2027. Nowa podstawa programowa miała zostać dostosowana do koncepcji profilu absolwenta i wspierać rozwój kompetencji kluczowych u dzieci od najmłodszych lat.

Planowano zwiększenie nacisku na indywidualizację procesu edukacyjnego, integrację treści i tworzenie przestrzeni do aktywnego uczenia się poprzez zabawę, doświadczenia i interakcje społeczne.

Zgodnie z założeniami Ministerstwa Edukacji Narodowej zmiany w podstawach programowych wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego oraz w ramowych planach nauczania miały być wdrażane etapami.

Plan zakładał rozpoczęcie reformy: – od roku szkolnego 2026/2027 w wychowaniu przedszkolnym oraz w klasach I i IV szkoły podstawowej, – od roku szkolnego 2027/2028 w klasach I szkół ponadpodstawowych.

Weto prezydenta oznacza, że ten harmonogram traci aktualność, a wdrożenie reformy w zaplanowanym kształcie nie jest możliwe.

Nowelizacja przewidywała również istotne zmiany w zakresie nadzoru pedagogicznego. Zakładano rezygnację z obowiązku opiniowania przez kuratora oświaty arkuszy organizacji publicznych szkół i placówek. Kuratorzy mieli prowadzić wyłącznie kontrole następcze, bez udziału na etapie zatwierdzania organizacji pracy placówki.

Ponadto ustawa miała przywrócić, począwszy od roku szkolnego 2026/2027, kwietniowy termin przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, zamiast obecnego majowego.

Niezależnie od losów ustawy, Ministerstwo Edukacji Narodowej 19 listopada skierowało do konsultacji publicznych dwa projekty rozporządzeń: – w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, – w sprawie ramowego planu nauczania dla publicznej szkoły podstawowej.

Weto ustawy oznacza jednak, że projekty te nie mogą być skutecznie wdrożone w oparciu o dotychczasowe podstawy prawne, a ich dalszy los pozostaje niepewny.

Dla dyrektorów przedszkoli decyzja prezydenta oznacza utrzymanie dotychczasowych zasad funkcjonowania wychowania przedszkolnego. Nie zmienia się podstawa programowa, organizacja pracy ani obowiązki wynikające z planowanej reformy.

Jednocześnie weto wprowadza stan niepewności co do dalszych kierunków zmian. Możliwe są bowiem kolejne projekty legislacyjne, które będą próbowały ponownie uregulować kwestie reformy programowej, być może w zmodyfikowanej formie.

Na ten moment przedszkola powinny opierać swoją działalność wyłącznie na obowiązujących przepisach Prawa oświatowego i aktach wykonawczych, ignorując zapowiedzi zmian, które nie uzyskały mocy prawnej.