Reforma26 Kompas Jutra – przewodnik dla dyrektora przedszkola

Zakres projektu – najważniejsze obszary zmian

• Ustawa o systemie oświaty – m.in. korekta terminów egzaminu ósmoklasisty, rezygnacja z matury z języka łacińskiego, nowe zasady dopuszczania podręczników i programów nauczania, doprecyzowanie oceniania (w tym w oddziałach wojskowych i mundurowych).
• Prawo oświatowe – m.in. odstąpienie od opiniowania arkusza organizacyjnego przez kuratora, nowa definicja podstawy programowej (z przełożeniem na egzaminowanie i ramowe plany nauczania), system teleinformatyczny w MOW, wprowadzenie zajęć fakultatywnych.
• Karta Nauczyciela – m.in. zmiany w zasadach nadawania tytułu honorowego profesora oświaty.

Uwaga dla dyrektora przedszkola: w dalszej części materiału koncentrujemy się szczególnie na zmianach w ustawie o systemie informacji oświatowej (SIO) oraz ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, bo to one wpłyną na sprawozdawczość, arkusz i budżet placówki.

Nowe podstawy programowe wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego oraz zaktualizowane ramowe plany nauczania będą uruchamiane stopniowo. Przez kilka lat w systemie będą funkcjonować jednocześnie „stare” i „nowe” rozwiązania — w zależności od rocznika/klasy. Poniżej znajdziesz klarowny harmonogram.

Start reformy – kluczowe daty:

• Od 1 września 2026 r. – przedszkola przechodzą na nową podstawę.
• Od 1 września 2026 r. – szkoły podstawowe: klasy I i IV (oraz odpowiednie klasy szkół artystycznych) rozpoczynają pracę według nowych podstaw i nowych ramowych planów.
• Od 1 września 2027 r. – szkoły ponadpodstawowe (licea, technika, branżowe, policealne, szkoły specjalne): klasy I startują w nowym porządku.
• Od roku szkolnego 2030/2031 – branżowa szkoła II stopnia wchodzi w nowy model.

We wszystkich pozostałych klasach do końca danego cyklu kształcenia pozostają dotychczasowe podstawy programowe i plany.

W tym czasie szkoły (i zespoły szkół) będą równolegle realizować:

• nowe podstawy i ramówki – w klasach/rocznikach objętych harmonogramem,
• dotychczasowe rozwiązania – w klasach pozostałych.

Zmiany rozciągają się również na programy nauczania, eksperymenty pedagogiczne, podręczniki i system egzaminów.

Pierwsze egzaminy przygotowane w oparciu o nowe podstawy (egzamin ósmoklasisty, matura, egzaminy eksternistyczne) zostaną przeprowadzone w roku szkolnym 2030/2031.

Aby zapewnić ciągłość działań, projekt ustawy wprowadza przepisy przejściowe dla eksperymentów opartych na dotychczasowej podstawie programowej, w tym dla wniosków złożonych do 31 marca 2026 r. (przed rokiem szkolnym 2026/2027):

1. Kontynuacja rozpoczętych działań. Eksperymenty już prowadzone mogą być realizowane do zakończenia zgodnie z zatwierdzonym programem.
2. Stare zasady dla złożonych wniosków. Wnioski złożone do 31.03.2026 r. zostaną rozpatrzone według obowiązujących dotąd przepisów.
3. Eksperymenty tylko w „starych” klasach. W okresie przejściowym można prowadzić eksperymenty wyłącznie w oddziałach realizujących jeszcze poprzednią podstawę programową.
4. Nowe projekty – po wdrożeniu nowej podstawy. Uruchamianie eksperymentów w klasach wchodzących w „nową” podstawę będzie możliwe dopiero po jej formalnym wdrożeniu.

Rozszerzono uprawnienia do korzystania z Systemu Informacji Oświatowej na podmioty niebędące JST: osoby prawne (np. fundacje, stowarzyszenia) oraz osoby fizyczne prowadzące szkoły, placówki lub ich zespoły. Te podmioty będą mogły logować się do Strefy Pracownika SIO, przekazywać wymagane dane oraz pobierać raporty dotyczące prowadzonych przez siebie jednostek. Rozwiązanie porządkuje sytuacje, w których ten sam organ prowadzący ma placówki w różnych gminach/powiatach — dostęp będzie scentralizowany i technicznie jednolity.

W bazie SIO pojawi się nowa kategoria danych: dyrektorzy OKE. Ma to umożliwić automatyzację i usprawnienie oficjalnej korespondencji egzaminacyjnej. Jednocześnie usunięto część pól uznanych za zbędne, gdyż identyczne informacje są już jawne w RSPO – dzięki temu system ma być bardziej przejrzysty i mniej obciążający użytkowników.

Projekt przewiduje, że Dyrektor Centrum Edukacji Artystycznej stanie się organem pierwszej instancji w sprawach dotacji dla niepublicznych szkół artystycznych. Otrzyma uprawnienie do wstrzymania wypłaty dotacji, a także do kontrolowania prawidłowości jej pobrania i wydatkowania. Dzięki temu ten sam podmiot będzie zarówno dotował, jak i nadzorował wykorzystanie środków, co ma zwiększyć spójność i szybkość działania.

Ustalono nowe, maksymalne limity wydatków budżetowych na wyposażenie publicznych i niepublicznych szkół podstawowych oraz szkół artystycznych (realizujących kształcenie ogólne na poziomie szkoły podstawowej) w podręczniki, materiały edukacyjne i ćwiczeniowe na lata 2026–2035. Limity zostały skalkulowane z uwzględnieniem ok. 20% wzrostu cen, odzwierciedlającego droższe koszty produkcji materiałów edukacyjnych.

Wejście w życie – kluczowe daty:

• 1 września 2026 r. – większość przepisów, w tym nowa podstawa programowa.
• 14 dni od ogłoszenia – część zmian w ustawie o systemie oświaty.
• 31 grudnia 2025 r. – przepisy dotyczące rozporządzenia o dotacjach celowych.
• 1 stycznia 2026 r. – m.in. rozwiązania organizacyjne dla szkół i instytucji.
• 1 września 2028 r. – regulacje dotyczące egzaminów (egzamin ósmoklasisty i matura w nowej formule od roku szkolnego 2030/2031).

Wskazówka dla dyrektora przedszkola: choć dotacje celowe i CEA dotyczą głównie segmentu szkół, warto śledzić limity i terminy – wpływają na planowanie budżetu organu prowadzącego oraz na harmonogram wdrożeń w zespołach, w których funkcjonują zarówno przedszkola, jak i szkoły.