Czy nauczyciel może zgłosić zastrzeżenia nauczyciela do arkusza obserwacji zajęć

Dyrektor przedszkola we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki. Ponadto dyrektor opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który zawiera w szczególności m.in. plan obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczycieli (§ 22 ust. 3 pkt 2, § 23 ust. 3 pkt 4 rozporządzenia MEN z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego).

Szczegółowe kwestie dotyczące prowadzenia obserwacji, formy i treści arkusza obserwacji, w tym np. zakresu i sposobu udostępniania go nauczycielowi mogą określać wewnątrzszkolne uregulowania (procedury, regulaminy, zasady). Sprawy te mogą być również określone przez statut przedszkola.

Należy pamiętać, że nauczyciel zawsze może złożyć do dyrektora przedszkola pismo dotyczące jego spraw pracowniczych. Może to również dotyczyć zastrzeżeń do wniosków i uwag dyrektora zamieszczonych w arkuszu obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczyciela. 

Nie ma ponadto prawnych przeszkód, by umożliwić nauczycielowi kopiowanie arkuszy obserwacji dotyczących jego zajęć. Należy przyjąć, że każdy pracownik powinien mieć możliwość złożenia wyjaśnień w przypadku kierowanych w stosunku do niego zastrzeżeń.

Dyrektor jako osoba kierująca przedszkolem decyduje również o tym, kto może uczestniczyć w obserwacji zajęć (wyjątkiem są przedstawiciele organu nadzoru pedagogicznego). Kompetencje do sprawowania nadzoru pedagogicznego, w tym obserwowania zajęć prowadzonych przez nauczycieli, zostały określone w Prawie oświatowym oraz w przywołanym rozporządzeniu. Nauczyciele wykonujący czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego mają prawo wstępu w charakterze obserwatora na zajęcia dydaktyczne, wychowawcze, opiekuńcze i inne zajęcia organizowane przez szkołę lub placówkę (art. 55 ust. 1 i 3 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe). Na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy oraz § 22 ust. 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego takie uprawnienia przysługują także dyrektorowi przedszkola w stosunku do zatrudnionych w szkole, którą kieruje, nauczycieli.

Do obserwacji zajęć upoważnione są także osoby odbywające przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela lub staż na kolejne stopnie awansu zawodowego oraz odpowiednio mentor lub opiekun stażu. Brak zatem podstaw prawnych do obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczyciela przez „osobę postronną” bez zgody dyrektora przedszkola.

Dopuszczalną formą, wynikającą z praktyki szkolnej, jest obserwacja zajęć przez ogół nauczycieli podczas tzw. zajęć otwartych organizowanych np. podczas stażu odbywanego przez nauczycieli w związku z awansem zawodowym. Jeśli zatem nauczyciel chciałby, by prowadzone przez niego zajęcie obserwował również nauczyciel metodyk, to powinien w tej sprawie zwrócić się do dyrektora.

Sposób przeprowadzania obserwacji zajęć ustala dyrektor przedszkola. Wynik przeprowadzonej obserwacji powinien być jawny i udostępniony nauczycielowi. Nie wynika to jednak bezpośrednio z przepisów oświatowych. Sposób jej przeprowadzenia powinien wynikać z wewnątrzszkolnych ustaleń, jeśli takie istnieją. W tym kontekście nie można zatem stwierdzić, że obserwacja jest ważna lub też nie.