Obowiązkowe szkolenie z udzielania pierwszej pomocy w przedszkolu

Od 29 listopada 2018 r. wszyscy pracownicy szkoły lub placówki podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy (§ 21 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach).

Należy pamiętać, że pracownicy niepedagogiczni również muszą zostać przeszkoleni w zakresie pierwszej pomocy. Dotyczy to nie tylko pomocy nauczyciela, ale także sekretarek, kucharek czy woźnych. Wszystkie te osoby są bowiem obowiązani do udzielania pomocy dzieciom w sytuacji zagrożenia życia. 

Pracownicy przedszkola nie ponoszą kosztów szkolenia z udzielania pierwszej pomocy. Co ważne, dyrektor przedszkola nie może żądać przejścia tego szkolenia we własnym zakresie i na własny koszt nawet wówczas, gdy nie wzięli udziału w zorganizowanym szkoleniu. Zamiast tego należy zapewnić pracownikom takie szkolenie w innym terminie.

Powyższe nie oznacza oczywiście, że pracownik może zlekceważyć polecenie wzięcia udziału w kursie pierwszej pomocy. Nauczyciel powinien usprawiedliwić swoją nieobecność stosując się do zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, o których mowa w przepisach rozporządzenia MPiPS z 15 maja 1996 r.

Pracownik, który tego nie zrobi powinien zostać pociągnięty do odpowiedzialności porządkowej, zgodnie z przepisami art. 75 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela i art. 108 ust. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy).

Ukaranie pracownika karą porządkową nie może jednak polegać na zobowiązaniu go do pokrycia kosztów szkolenia. Obowiązek przeszkolenia jest adresowany do dyrektora przedszkola, dlatego koszty nie mogą zostać przerzucone na pracownika.

Należy również pamiętać szkolenie to powinno w miarę możliwości odbyć się w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy.

Jeżeli udział w nim spowoduje przekroczenie obowiązującej normy czasu pracy, to będzie stanowił pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy). Pracownikom będzie więc przysługiwał albo czas wolny (w relacji godzina za godzinę), albo dodatkowe wynagrodzenie za udział w szkoleniu powyżej obowiązującej ich normy czasu pracy.

Przepisy nie określają treści szkolenia oraz wykazu obowiązkowych zagadnień, które powinien opanować kursant. W niektórych przedszkolach przyjęto, że powinno ono obejmować taki sam zakres wiedzy i umiejętności, jaki przewidziano dla nauczycieli prowadzących zajęcia z zakresu pierwszej pomocy z uczniami, określone w załączniku nr 1 do rozporządzania Ministra Zdrowia z 26 sierpnia 2009 r. w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

Należy zauważyć, że treści te dotyczą tylko tych nauczycieli, którzy będą prowadzili zajęcia z uczniami z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Nie oznacza to zatem, że szkolenie dla pracowników przedszkola musi obejmować ten sam zakres wiadomości.  Rozporządzenie w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy nie dotyczy bowiem szkolenia z zakresu pierwszej pomocy, o którym mowa w § 21 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

Podstawowym celem szkolenia jest przygotowanie uczestników do udzielania pierwszej pomocy dzieciom w nagłych wypadkach. Wybierając ofertę należy w szczególności upewnić się, że podmiot oferuje praktyczne zapoznanie uczestników z zasadami udzielania pierwszej pomocy z uwzględnieniem ćwiczeń praktycznych (np. z resuscytacji czy używania automatycznego defibrylatora, tzw. AED)

Pytanie 1. Jak często organizować szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej?

Odpowiedź: Przepisy nie przewidują utraty ważności szkolenia z pierwszej pomocy. Należy więc przyjąć, że dyrektor spełni swój obowiązek, zapewniając jednorazowe szkolenie każdemu pracownikowi. Wskazane stanowisko nie dotyczy jednak przypadku, gdy szkolenie z pierwszej pomocy jest przeprowadzane w ramach szkolenia bhp. W takiej sytuacji istotny jest okres ważności szkolenia bhp.

Pytanie 2. Czy szkolenie z udzielania pierwszej pomocy może być finansowane w ramach środków przeznaczonych na doskonalenia zawodowego nauczycieli?

Odpowiedź: Nie. Szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy nie służy doskonaleniu zawodowemu nauczycieli. W takim szkoleniu muszą uczestniczyć wszyscy pracownicy przedszkola – nie tylko nauczyciele, natomiast ze środków o których mowa w art. 70a ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela możliwe jest wyłącznie dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Pytanie 3. Czy szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy zorganizowane przez inny podmiot niż dyrektor przedszkola jest ważne?

Odpowiedź: Tak. Przepisy nie wskazują, że kompleksowe szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy dla pracowników przedszkola musi zostać zorganizowane przez dyrektora placówki. Przykładowo, teoretycznie pracownik nie musi powtarzać szkolenia, jeżeli odbył je w czasie studiów lub w ramach szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny. Nie ulega jednak wątpliwości, że w celu zagwarantowania bezpieczeństwa wychowankom przedszkola, szkolenia powinny być cyklicznie powtarzane. Zagwarantuje to, że wiedza i umiejętności personelu są aktualne i zgodne z najnowszym stanem wiedzy.  Jeżeli pracownik przedszkola wcześniej nie był uczestnikiem takiego szkolenia, dyrektor musi zapewnić mu możliwość jego odbycia.

Pytanie 4. Czy organ prowadzący może określić częstotliwość szkoleń w zakresie udzielania pierwszej pomocy w przedszkolach, które mu podlegają?

Odpowiedź: Tak. Zgodnie z art. 57 ust. 2 pkt 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, organ prowadzący przedszkole sprawuje nadzór nad przestrzeganiem obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów. W związku z tym organ prowadzący może określić terminy szkoleń z udzielania pierwszej pomocy.

Pytanie 5. Czy przedszkole niepubliczne może sfinansować z dotacji szkolenie z udzielania pierwszej pomocy dla nauczycieli i pracowników niepedagogicznych?

Odpowiedź: Tak. Przedszkole niepubliczne może sfinansować z dotacji szkolenie z udzielania pierwszej pomocy dla nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Ustawodawca katalog zadań, które można sfinansować ze środków pochodzących z dotacji  podporządkowuje zasadzie, opierającej się na obowiązku wydatkowania tych środków na dofinansowanie realizacji zadań placówek wychowania przedszkolnego, w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystane m.in. na pokrycie wydatków bieżących placówki wychowania przedszkolnego obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności tej placówki.

Do zadań organu prowadzącego przedszkole należy w m.in. zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki. W celu realizacji tego zadania niezbędne jest zapewnienie każdemu pracownikowi przedszkola udziału w szkoleniu z zakresu udzielania pierwszej pomocy.