Dwa w jednym – dyrektor przedszkola i żłobka (artykuł otwarty)
W gminie coraz częściej stawia się na efektywność zarządzania. Samorządy, szukając oszczędności i sprawniejszego modelu kierowania placówkami oświatowymi i opiekuńczymi, rozważają powierzenie jednej osobie funkcji dyrektora zarówno w przedszkolu, jak i żłobku. Czy jest to zgodne z przepisami? Jakie niesie ryzyka prawne i organizacyjne? I czy to w ogóle możliwe w praktyce? Sprawdź, zanim zapadnie decyzja, która może zaważyć na funkcjonowaniu obu jednostek.
Z tego artykułu dowiesz się m.in.:
- Jakie przepisy regulują możliwość łączenia funkcji dyrektora przedszkola i żłobka.
- Czy przepisy ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne wykluczają taką sytuację.
- Jakie ograniczenia dotyczą dyrektorów jednostek samorządowych w kontekście działalności gospodarczej i funkcji w spółkach.
- Dlaczego w praktyce łączenie funkcji dyrektora przedszkola i żłobka może być problematyczne.
- Czy ograniczenia obejmują również placówki niepubliczne.
- Jakie obowiązki i odpowiedzialności nakładają odrębne przepisy na dyrektorów żłobków i przedszkoli.
- Jak przygotować się organizacyjnie do ewentualnego połączenia funkcji.
Łączenie funkcji dyrektorskich w JST – co mówią przepisy?
Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne reguluje, czego dyrektorzy jako kierownicy samorządowych jednostek organizacyjnych nie mogą robić. Wśród zakazów znajdują się m.in.:
- Zasiadanie w organach spółek handlowych, fundacjach prowadzących działalność gospodarczą czy spółdzielniach.
- Prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek lub jako pełnomocnik.
- Zatrudnienie w spółkach prawa handlowego, jeżeli grozi to podejrzeniem interesowności.
Żaden z tych przepisów nie wyklucza jednak jednoznacznie możliwości łączenia stanowisk dyrektora przedszkola i żłobka, o ile obie placówki mają charakter jednostek organizacyjnych JST.
W praktyce – trudności i zagrożenia
Mimo braku formalnych przeciwwskazań, łączenie funkcji może generować konkretne problemy organizacyjne:
- Konflikt czasowy i kompetencyjny. Dyrektor nie może tłumaczyć niedopełnienia obowiązków w jednej placówce koniecznością działania w drugiej.
- Zróżnicowane regulacje prawne. Przedszkola podlegają przepisom Prawa oświatowego, a żłobki – ustawie o opiece nad dziećmi do lat 3. Wymaga to znajomości i stosowania różnych standardów, procedur i sprawozdawczości.
- Odpowiedzialność za personel i finanse. Dyrektor musi samodzielnie odpowiadać za zatrudnienie, budżet i kontrolę nad obydwoma zespołami.
Placówki niepubliczne – inne zasady
W przypadku placówek niepublicznych wspomniane ograniczenia nie mają zastosowania. W takich sytuacjach właściciel lub organ prowadzący ma większą swobodę w kształtowaniu struktury zarządczej, choć także powinien mieć na względzie efektywność i bezpieczeństwo organizacyjne.
Wskazówki praktyczne dla JST i dyrektorów
- W razie planowanego połączenia funkcji zadbaj o wyraźny podział czasu pracy i kompetencji między dwie jednostki.
- Zadbaj o formalne uregulowanie zakresu obowiązków – najlepiej w osobnych arkuszach organizacyjnych i regulaminach.
- Rozważ powołanie zastępcy lub koordynatora w jednej z placówek.
- Skonsultuj projekt z prawnikiem specjalizującym się w prawie samorządowym i oświatowym.
Z perspektywy prawnej nie ma formalnych przeszkód, aby jedna osoba pełniła funkcję dyrektora zarówno samorządowego przedszkola, jak i żłobka prowadzonego przez gminę. Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie zawiera przepisów, które wprost zakazywałyby takiego połączenia funkcji. Obie placówki, jako jednostki organizacyjne tej samej JST, mogą mieć wspólnego kierownika, o ile statut żłobka i przedszkola oraz regulacje lokalne na to pozwalają.
Warto jednak zauważyć, że:
- Przedszkole i żłobek funkcjonują w odmiennych reżimach prawnych – pierwsze podlega Prawu oświatowemu, drugie ustawie z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. To oznacza różne wymagania w zakresie dokumentacji, nadzoru, organizacji pracy i obowiązków dyrektora.
- Dyrektor jako kierownik dwóch jednostek ponosi odpowiedzialność służbową i dyscyplinarną za działania (i zaniechania) w każdej z nich niezależnie. W praktyce oznacza to, że nie można usprawiedliwiać np. uchybień w przedszkolu obowiązkami w żłobku – a odwrotnie.
- W przypadku kontroli zewnętrznych (np. ze strony kuratorium, sanepidu, NIK), problemy z organizacją pracy i zarządzaniem mogą być traktowane jako brak należytej staranności.
Rekomendacja:
Jeśli JST rozważa łączenie funkcji dyrektora w przedszkolu i żłobku, należy zadbać o jasne ramy formalne: aktualizację statutów, precyzyjne określenie czasu pracy i obowiązków w obu jednostkach, a także analizę ryzyk organizacyjnych i kadrowych. Warto również rozważyć ustanowienie osoby wspomagającej dyrektora w jednej z placówek – np. w formie zastępcy lub koordynatora – co może zapobiec przeciążeniu jednej osoby obowiązkami.
- Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.: Dz.U. z 2025 r. poz. 499) – art. 4.
Podobne artykuły
Zobacz również
Aktualny numer
Numer 143 Czerwiec/Lipiec 2025 r.
Narzędzia i szkolenia
Skorzystaj z porad ekspertów
Sprawdź »
Testuj bezpłatnie Portal przedszkolny przez 48 godzin
