Wyjazd na egzamin awansowy: czy to delegacja?

Przepisy nie przewidują automatycznego zwolnienia z pracy z zachowaniem wynagrodzenia na czas egzaminu na nauczyciela dyplomowanego. Oznacza to, że nauczyciel, który w dniu egzaminu nie może prowadzić zajęć, powinien mieć nieobecność usprawiedliwioną, ale co do zasady nie jest to nieobecność płatna. Dyrektor może uznać udział w egzaminie za ważną przyczynę uniemożliwiającą świadczenie pracy (§ 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy), jednak nie jest zobowiązany do zachowania prawa do wynagrodzenia. Nauczyciel może również wnioskować o urlop wypoczynkowy (w przedszkolach nieferyjnych) lub skorzystać z urlopu bezpłatnego.

Co do zasady wyjazd na egzamin nie jest podróżą służbową. Zgodnie z art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy delegacja przysługuje tylko wtedy, gdy pracownik wykonuje zadanie służbowe z polecenia pracodawcy poza miejscowością świadczenia pracy. Sam udział w postępowaniu awansowym nie jest zadaniem wykonywanym na polecenie pracodawcy – jest to działanie własne nauczyciela. Jednak w szczególnych przypadkach możliwe jest rozliczenie kosztów podróży. Dyrektor może potraktować udział w egzaminie jako element realizacji obowiązku doskonalenia zawodowego, wynikającego z art. 42 ust. 2 pkt 3 Karty Nauczyciela. Jeśli uzna egzamin za zadanie wykonywane w ramach czasu pracy, wyjazd może zostać zakwalifikowany jako podróż służbowa i rozliczony według obowiązujących przepisów.

W ramach 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciel ma obowiązek realizować nie tylko zajęcia dydaktyczne i opiekuńcze, ale również czynności związane z przygotowaniem do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Ubieganie się o kolejny stopień awansu zawodowego może być uznane za realizację obowiązku samodoskonalenia nauczyciela. Jednak decyzja czy dzień egzaminu traktować jako część doskonalenia zawodowego wykonywanego na polecenie pracodawcy – a więc jako zadanie w ramach stosunku pracy – należy wyłącznie do dyrektora. Jeżeli dyrektor uzna egzamin za działanie związane z doskonaleniem zawodowym, wówczas możliwe będzie rozliczenie delegacji, a nieobecność będzie traktowana jako usprawiedliwiona w ramach czasu pracy.

Dyrektor przedszkola powinien każdorazowo indywidualnie ocenić wniosek nauczyciela. Może:

• uznać nieobecność za usprawiedliwioną, lecz niepłatną,
• wyrazić zgodę na urlop wypoczynkowy lub bezpłatny,
• potraktować egzamin jako działanie związane z doskonaleniem zawodowym i rozliczyć delegację.

Decyzja zależy od oceny organizacji pracy placówki, planu zajęć, możliwości zapewnienia zastępstw oraz podejścia dyrektora do wspierania rozwoju zawodowego nauczycieli. Ζawsze warto sporządzić dokumentację: wniosek nauczyciela, decyzję dyrektora oraz ewentualne rozliczenie delegacji.