Przygotowanie do zawodu nauczyciela rozpoczęte w styczniu 2023 r. – czy jest ważne i na jakich zasadach przebiega?

Tak. Przygotowanie do zawodu nauczyciela może rozpocząć się w dowolnym momencie roku, o ile nauczyciel jest zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i posiada wymagane kwalifikacje.

Oznacza to, że nauczyciel, który rozpoczął pracę 2 stycznia 2023 r. i spełniał wymogi formalne, z mocy prawa rozpoczął w tym dniu przygotowanie do zawodu nauczyciela.

Zasadniczy okres przygotowania trwa 3 lata i 9 miesięcy, co oznacza, że nauczyciel:

• od 2 stycznia 2023 r. – rozpoczął pierwszy rok przygotowania,
• od 2 stycznia 2026 r. – wejdzie w ostatni (czwarty) rok przygotowania.

Zgodnie z art. 9 ustawy z 25 lipca 2025 r., każdy nauczyciel, który rozpoczął przygotowanie przed 1 września 2025 r., kontynuuje je według dotychczasowych przepisów.

Oznacza to, że omawiany nauczyciel:

• nie przechodzi automatycznie na nowe zasady,
• kończy przygotowanie zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2022 r.,
• uzyska kwalifikację po przejściu pełnej, dotychczasowej procedury.

Zgodnie z art. 9ca Karty Nauczyciela przygotowanie do zawodu trwa:

• 3 lata i 9 miesięcy – w przypadku większości nauczycieli,
• 2 lata i 9 miesięcy – jeśli nauczyciel posiada stopień naukowy lub prowadził zajęcia w szkole za granicą przed zatrudnieniem w Polsce,
• 2 lata i 9 miesięcy – jeśli był nauczycielem akademickim przez co najmniej 3 lata lub posiada minimum 5-letni staż pracy i istotny dorobek zawodowy – za zgodą dyrektora.

Nauczyciel powinien pamiętać, że okresu przygotowania nie wlicza się:

• nieobecności trwających dłużej niż 30 dni (poza urlopem wypoczynkowym).

Nauczyciel początkujący podlega ocenie pracy dwa razy:

1. W drugim roku przygotowania

Dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela, ale zanim to zrobi, nauczyciel powinien przeprowadzić zajęcia w obecności:

• dyrektora,
• mentora,
• doradcy metodycznego, nauczyciela konsultanta, przedstawiciela nadzoru lub nauczyciela dyplomowanego wskazanego przez dyrektora.

Po ich przeprowadzeniu osoby obecne omawiają zajęcia z nauczycielem.

2. W ostatnim roku przygotowania

Nauczyciel, który otrzymał co najmniej dobrą ocenę pracy, powinien przeprowadzić jedną godzinę zajęć w obecności komisji w składzie:

• dyrektor jako przewodniczący,
• ekspert z listy MEN z zakresu pedagogiki/psychologii lub nauczyciel specjalista,
• doradca metodyczny, nauczyciel konsultant, przedstawiciel nadzoru pedagogicznego lub nauczyciel dyplomowany tego samego przedmiotu.

Komisja po zajęciach i rozmowie wydaje opinię – pozytywną lub negatywną.

Dyrektor przydziela nauczycielowi mentora spośród nauczycieli:

• mianowanych lub dyplomowanych,
• także pełniących funkcję kierowniczą – w przedszkolach oraz wybranych placówkach.

Mentor ma towarzyszyć nauczycielowi przez cały okres przygotowania, wspierać go merytorycznie i brać udział w obowiązkowych obserwacjach zajęć.

Poniżej zebrano najważniejsze informacje, które nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu powinien mieć zawsze na uwadze:

• Przygotowanie rozpoczęte 2 stycznia 2023 r. jest ważne, legalne i rozpoczęło się automatycznie.
• Nauczyciel realizuje je według dotychczasowych przepisów, obowiązujących przed zmianami z 2025 r.
• Okres przygotowania wynosi 3 lata i 9 miesięcy.
• Dyrektor dokonuje dwóch ocen pracy nauczyciela: w drugim i ostatnim roku.
• Nauczyciel powinien przeprowadzić obowiązkowe zajęcia obserwowane przez dyrektora, mentora i inne wskazane osoby.
• Przygotowanie kończy się po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji.