Poznawanie alfabetu i przygotowanie do nauki pisania, czyli co o literach mówi podstawa programowa
Podstawa programowa nie wskazuje wprost, jakie umiejętności związane z pisaniem powinny posiadać dzieci kończące przedszkole. Nauczyciele nie mają pewności, czy powinni uczyć pisania liter pisanych czy drukowanych, a także – czy dzieci powinny ćwiczyć kreślenie znaków w liniaturze? Odpowiedzi należy szukać w warunkach i sposobie realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
W warunkach i sposobie realizacji podstawowej wskazano, że przedszkole jest miejscem, w którym poprzez zabawę dziecko poznaje alfabet liter drukowanych. Zabawy przygotowujące do nauki pisania liter powinny prowadzić jedynie do:
- optymalizacji napięcia mięśniowego,
- planowania ruchu przy kreśleniu znaków o charakterze literopodobnym,
- czytania liniatury,
- wodzenia po śladzie i zapisu wybranego znaku graficznego.
Dzieci poznają alfabet…
W trakcie wychowania przedszkolnego dziecko uczestniczy w procesie alfabetyzacji oraz przygotowuje się do nauki czytania i pisania. Z przepisów wynika, że dzieci w toku realizacji podstawy programowej powinny poznać alfabet liter drukowanych i być przygotowywane do nauki pisania. Nauka ta wymaga natomiast m.in. kształtowania umiejętności utrzymywania się w liniaturze podczas kreślenia szlaczków, znaków o charakterze literopodobnym lub pisania liter.
…i zaczynają pisać
Zgodnie z obowiązującą od 1 września 2017 r. podstawą programową wychowania przedszkolnego dziecko gotowe do podjęcia nauki w szkole m.in.:
- używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania,
- samodzielnie planuje ruch przed zapisaniem, np. znaku graficznego, litery i innych w przestrzeni sieci kwadratowej lub liniatury, określa kierunki i miejsca na kartce papieru.
Przepisy nie wskazują, że dziecko ma uczyć się pisania liter pisanych w liniaturze, powinno jednak kreślić znaki literopodobne lub litery w jej przestrzeni. Posługiwanie się liniaturą w procesie przygotowania do nauki pisania ma na celu m.in. kształcenie u dziecka umiejętności określania kierunków na kartce oraz utrzymywania się w jej przestrzeni.
Zapamiętaj!
Nauka pisania liter pisanych przewidziana jest na etapie pierwszej klasy szkoły podstawowej.
Jeżeli dziecko chce pisać – trzeba mu pozwolić
Należy jednak podkreślić, że dziecko kończące wychowanie przedszkolne powinno wyrażać zainteresowanie pisaniem i podejmować pierwsze próby pisania. Dlatego – jeżeli nauczyciel wychowania przedszkolnego stwierdzi, że jest gotowe do nauki pisania liter pisanych w liniaturze, powinien mu to umożliwić.
Zapamiętaj!
Jeżeli dzieci w sposób naturalny są zainteresowane zabawami prowadzącymi do ćwiczeń czynności takich jak czytanie i pisanie, nauczyciel przygotowuje dzieci do wykonywania tychże czynności zgodnie z fizjologią i naturą pojawiania się tych procesów.
- załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).