Kontrola statutu przedszkola przez organ prowadzący

Statut przedszkola powinien się opierać na przepisach ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty i Karty Nauczyciela, a także przepisach wydanych na podstawie tych ustaw (art. 307 ust. 2 ustawy wprowadzającej Prawo oświatowe).

Zgodnie z art. 102 UPO statut przedszkola zawiera w szczególności:

1. nazwę i rodzaj przedszkola oraz jego siedzibę;
2. nazwę i siedzibę organu prowadzącego;
3. cele i zadania przedszkola wynikające z przepisów prawa, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia;
4. sposób realizacji zadań przedszkola, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych – ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności;
5. sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem; 
6. szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z przedszkola przez rodziców lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo;
7. formy współdziałania z rodzicami oraz częstotliwość organizowania kontaktów z rodzicami;
8. organy przedszkola oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów przedszkola oraz sposób rozwiązywania sporów między tymi organami;
9. organizację pracy przedszkola, w tym organizację wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli przedszkole takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli przedszkole takie zajęcia prowadzi;
10. czas pracy przedszkola ustalony przez organ prowadzący na wniosek dyrektora przedszkola, w uzgodnieniu z radą przedszkola, a w przypadku braku rady przedszkola – z radą rodziców; 
11. zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolu i korzystanie z wyżywienia ustalone przez organ prowadzący;
12. zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z: zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom w czasie zajęć organizowanych przez przedszkole, współdziałaniem z rodzicami w sprawach wychowania i nauczania dzieci, z uwzględnieniem prawa rodziców do znajomości zadań wynikających z programu wychowania przedszkolnego realizowanego w danym oddziale i uzyskiwania informacji dotyczących dziecka, jego zachowania i rozwoju,  planowaniem i prowadzeniem pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz odpowiedzialnością za jej jakość, prowadzeniem obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie i zabezpieczenie potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowaniem tych obserwacji, współpracą ze specjalistami świadczącymi pomoc psychologiczno-pedagogiczną, opiekę zdrowotną i inną; 
13. prawa i obowiązki dzieci, w tym przypadki, w których dyrektor przedszkola może skreślić dziecko z listy uczniów;
14. warunki stosowania sztandaru przedszkola, godła przedszkola oraz ceremoniału przedszkolnego, jeśli zostały ustanowione.

Kompetencje organu prowadzącego zostały określone w art. 57 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, z którego wynika, że sprawuje on nadzór w zakresie spraw finansowych i administracyjnych. W tym zakresie nadzorowi podlega w szczególności:

1. prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę lub placówkę środkami pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem;
2. przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów;
3. przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.

Dyrektor przedszkola powinien informować organ prowadzący o wszystkich zmianach w statucie przedszkola, a także zapewnić wgląd w ten dokument w czasie prowadzonych w przedszkolu kontroli. Statut jest to bowiem najważniejszy dokument regulujący wewnętrzne zasady funkcjonowania przedszkola, jest także podstawą innych dokumentów obowiązujących w placówce.

Organ prowadzący może zatem żądać wglądu do statutu, jednak nie posiada kompetencji do nałożenia na radę pedagogiczną obowiązku wprowadzenia do statutu zmian. Ta kompetencja jest zarezerwowana dla kuratora oświaty.

Upoważnienie do weryfikacji statutu przedszkola z obowiązującym prawem oświatowym posiada kurator oświaty.

Poznaj 15 przykładów najczęściej popełnianych błędów w statucie przedszkoli oraz zapisów sprzecznych z przepisami

Jeśli w trakcie przeprowadzanych przez wizytatora czynności stwierdzono, że statut albo niektóre jego postanowienia są sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa, dyrektor poniesie konsekwencje np.:

1)wydanie dyrektorowi zaleceń wraz z terminem ich realizacji, po ich wykonaniu dyrektor zobowiązany będzie powiadomić:

• organ sprawujący nadzór pedagogiczny o sposobie realizacji zaleceń,

• organ prowadzący o otrzymanych zaleceniach oraz o sposobie ich realizacji;

2)zawiadomienie o stwierdzonych nieprawidłowościach organu prowadzącego przedszkole, w razie stwierdzenia istotnych uchybień w działalności przedszkola;

3)polecenie, w drodze decyzji, usunięcia uchybień w wyznaczonym terminie, jeśli organ sprawujący nadzór pedagogiczny uzna, że przedszkole prowadzi działalność z naruszeniem przepisów obowiązujących ustaw albo rozporządzeń wydanych na ich podstawie.

W wyniku stwierdzenia sprzeczności z prawem statutu lub niektórych jego postanowień kurator oświaty w drodze decyzji uchyla statut albo niektóre postanowienia statutu. Poprzez zawarte w decyzji rozstrzygnięcie nakłada na dyrektora obowiązek podjęcia działań zmierzających do zmiany zapisów statutu w zakresie, w jakim stwierdził ich sprzeczność z prawem. Powinny być one wskazane w uzasadnieniu faktycznym decyzji. Dyrektor przedszkola zobowiązany jest do wykonania decyzji po upływie czasu przewidzianego na odwołanie.

Od decyzji kuratora oświaty jako organu pierwszej instancji przysługuje odwołanie do Ministra Edukacji Narodowej. Informacja o takiej możliwości musi znaleźć się w pouczeniu stanowiącym część składową decyzji kuratora (art. 107 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego).

Dzięki odwołaniu sprawa zostanie rozpatrzona ponownie i podobnie jak uprzednio statut poddany zostanie ocenie organu nadzoru pedagogicznego, który może podtrzymać decyzję kuratora, uchylić ją lub umorzyć postępowanie, gdy z jakiejkolwiek przyczyny stało się ono bezprzedmiotowe. Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania (art. 35 § 3 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego). Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji kuratora oświaty (art. 130 ww. ustawy).

Przepisy wprost nie określają skutków prawnych związanych z niewykonaniem decyzji kuratora oświaty uchylającej statut lub jego postanowienia sprzeczne z prawem. Jednak niewykonanie decyzji kuratora może się spotkać z zastosowaniem sankcji. Stwierdzenie czy dyrektor wywiązał się z obowiązku nałożonego decyzją kuratora, następuje w trybie nadzoru pedagogicznego.

W razie niepodjęcia nakazanych działań organ sprawujący nadzór pedagogiczny może zastosować wobec dyrektora sankcję przewidzianą w art. 56 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe. Jeżeli uchybienia nie zostaną usunięte w wyznaczonym terminie, kurator oświaty może wystąpić do organu prowadzącego przedszkole z wnioskiem o odwołanie z funkcji dyrektora przedszkola z końcem albo w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Wniosek złożony w tej sprawie przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest wiążący dla organu prowadzącego przedszkole (art. 55 ust. 4 i 6, 7, art. 56 ust. 3 oraz art. 61 UPO).