Nauczyciel z umiarkowaną niepełnosprawnością – zwolnienie na turnus rehabilitacyjny zamiast dodatkowego urlopu

Nauczyciel z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie nabywa prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Jednocześnie ma możliwość skorzystania z płatnego zwolnienia od pracy – do 21 dni roboczych – w celu udziału w turnusie rehabilitacyjnym. Podstawą wypłaty wynagrodzenia za okres zwolnienia jest dokument potwierdzający pobyt na turnusie, wystawiony przez organizatora turnusu i przekazany pracodawcy.

Osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 2a ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Od tego momentu pracownik korzysta z poniższych uprawnień.

Katalog uprawnień dla stopnia znacznego i umiarkowanego (z uwzględnieniem specyfiki nauczycieli): 

1. Skrócony czas pracy. Dla pracowników ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności dobowy i tygodniowy czas pracy nie może przekraczać odpowiednio 7 godzin i 35 godzin (art. 15 ust. 1 ww. ustawy). W przypadku nauczycieli mechanizm obniżenia czasu pracy odwołuje się do art. 42a ust. 1a ustawy – Karta Nauczyciela (dalej: KN).
2. Brak godzin ponadwymiarowych przy obniżonym pensum. Nauczycielowi korzystającemu z obniżonego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie wolno przydzielać godzin ponadwymiarowych (art. 42a ust. 3 KN).
3. Dodatkowa przerwa wliczana do czasu pracy. Pracownikowi przysługuje 15-minutowa przerwa na gimnastykę usprawniającą lub odpoczynek (art. 17 ww. ustawy).
4. Dodatkowy urlop wypoczynkowy – co do zasady, ale nie dla nauczycieli. Ustawa przewiduje 10 dni roboczych dodatkowego urlopu w roku kalendarzowym (art. 19 ust. 1 i 2 ww. ustawy); uprawnienie to nie dotyczy jednak nauczycieli ponieważ na mocy ustawy - Karta Nauczyciela pracownicy ci są uprawnieni do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych co dyskwalifikuje ich w zakresie prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego; 
5. Zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 20 ust. 1 ww. ustawy):
   a) do 21 dni roboczych na udział w turnusie rehabilitacyjnym – nie częściej niż raz w roku,
   b) na badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze/usprawniające oraz w celu uzyskania lub naprawy zaopatrzenia ortopedycznego, jeśli nie da się ich wykonać poza godzinami pracy.

Uprawnienia te przysługują od dnia wliczenia pracownika do stanu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami (art. 20c ww. ustawy).

Pracodawca udziela zwolnienia od pracy osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności na podstawie wniosku lekarza sprawującego opiekę nad pracownikiem o skierowanie na turnus rehabilitacyjny. Wniosek lekarza powinien wskazywać rodzaj turnusu i jego długość. Skierowanie należy przedłożyć w takim terminie, aby pracodawca mógł zapewnić niezakłócony tok pracy w placówce. Za czas zwolnienia przysługuje wynagrodzenie – pod warunkiem dostarczenia dokumentu potwierdzającego pobyt na turnusie, wystawionego przez jego organizatora (§ 1–2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 22 maja 2003 r.).