Informacja o specjalnej diecie dziecka

Jedyną regulacją, która odnosi się do przypadku, gdy dziecko stosuje określoną dietę jest art. 155 ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, dalej: UPO, zgodnie z którym w celu zapewnienia dziecku podczas pobytu w publicznym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego, publicznej szkole i publicznej placówce odpowiedniej opieki, odżywiania oraz metod opiekuńczo-wychowawczych rodzic dziecka przekazuje dyrektorowi przedszkola, szkoły lub placówki uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka. 

Z przepisu tego wywnioskować można jedynie, że dyrektor przedszkola powinien mieć na uwadze informacje uzyskane od rodziców dziecka. Jeżeli zatem przedszkole zostało poinformowane o stosowanej przez dziecko diecie, to nie może narażać jego zdrowia, podając mu produkty, które z różnych powodów nie będą przez dziecko tolerowane.

ZASTOSUJ Przedszkole w zakresie realizacji zadań statutowych powinno zapewniać wszystkim dzieciom możliwość korzystania z posiłków, także dziecku z alergią pokarmową przyjętemu do publicznego przedszkola (art. 108 ust. 1 pkt 4 UPO).

Przepisy nie dają dyrektorowi przedszkola prawa do żądania od rodziców dostarczenia zaświadczenia o stanie zdrowia dziecka. Tym samym – nie może on również odmówić zapewnienia dziecku warunków do spożywania posiłków zgodnie z wytycznymi diety eliminacyjnej, jeżeli taki dokument nie zostanie przekazany.

Z uwagi na konieczność zapewnienia dziecku należytej opieki, rodzice powinni jednak przekazać informacje o stosowanej diecie oraz jakie leki zażywa (nazwa leku, sposób dawkowania). Konieczne jest również przekazanie zlecenia lekarskiego oraz pisemnego upoważnienia do podawania dziecku leków.

Na przedszkolu spoczywa natomiast odpowiedzialność za zgodne z prawem przetwarzanie pozyskanych informacji. Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE. L nr 119, str. 1), dalej: RODO, są to dane wrażliwe. RODO  zabrania przetwarzania wrażliwych danych osobowych. Jednocześnie, w celu zgodnego z prawem ich przetwarzania, wymagane jest, aby przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych miało szczególną podstawę prawną. Podstawy prawne zostały określone w art. 9 ust. 2 RODO. Na uwagę zasługują dwa z nich:

      1.            RODO umożliwia przetwarzanie wrażliwych danych osobowych na podstawie zgody. Zgoda na ich przetwarzanie musi być wyraźna, co oznacza, że nie można jej domniemywać z innych oświadczeń.

      2.            Przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej, a osoba, której dane dotyczą, jest fizycznie lub prawnie niezdolna do wyrażenia zgody (np. w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia uczeń, nauczyciel, pracownik nie będzie mógł wyrazić zgody na przetwarzanie danych wrażliwych z uwagi na jego stan zdrowia, ale lekarze czy inne osoby udzielające mu pomocy będą mogli pozyskać i wykorzystać takie dane).

Odmowa przyjęcia dziecka z powodu alergii

Alergia pokarmowa, podobnie jak dobrowolne stosowanie u dziecka diety eliminacyjnej przez rodziców, nie może stanowić przeszkody do przyjęcia dziecka do przedszkola, jeżeli w postępowaniu rekrutacyjnym uzyskało ono liczbę punktów uprawniających do przyjęcia do wybranego przez rodziców przedszkola.

Ponadto, przedszkole jest obowiązane zapewnić temu dziecku bezpieczne i higieniczne warunki pobytu oraz zapewnić możliwość korzystania z żywienia, ponieważ zgodnie z art. 108 pkt 4 ustawy Prawo oświatowe, przedszkole w zakresie realizacji zadań statutowych zapewnia dzieciom możliwość korzystania z posiłków.

Nieco inaczej sytuacja może kształtować się w przypadku próby zapisania dziecka do publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w publicznej szkole podstawowej i publicznej innej formy wychowania przedszkolnego w trakcie roku szkolnego. Wówczas o przyjęciu dziecka decyduje bowiem dyrektor przedszkola (art. 130 ust. 2 UPO). W przypadku odmowy przyjęcia do przedszkola dziecka ze stwierdzoną alergią, gmina będzie zobowiązana do wskazania innego przedszkola publicznego, które zapewni odpowiednie żywienie dziecku.

Informowanie o jadłospisie i o alergenach

Przedszkole powinno informować rodziców, z odpowiednim wyprzedzeniem o planowanym na kolejne dni jadłospisie, a także przekazywać informacje o alergenach występujących w wydawanych posiłkach.

Informowanie o alergenach występujących w podawanych posiłkach nie jest praktyką, lecz obowiązkiem wynikającym z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.

Rodzice powinni zostać poinformowani o tym, że posiłki wydawane w przedszkolu zawierają:

• zboża zawierające gluten, tj. pszenica (w tym orkisz i pszenica khorasan), żyto, jęczmień, owies lub ich odmiany hybrydowe, a także produkty pochodne
• skorupiaki i produkty pochodne;
• jaja i produkty pochodne;
• ryby i produkty pochodne
• orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne;
• soję i produkty pochodne
• mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą
• orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy makadamia lub orzechy queensland, a także produkty pochodne
• seler i produkty pochodne;
• gorczycę i produkty pochodne;
• nasiona sezamu i produkty pochodne;
• dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/litr w przeliczeniu na całkowitą zawartość so₂ dla produktów w postaci gotowej bezpośrednio do spożycia lub w postaci przygotowanej do spożycia zgodnie z instrukcjami wytwórców;
• łubin i produkty pochodne;
• mięczaki i produkty pochodne.

Jadłospisy przedszkolne powinny być także odpowiednio archiwizowane. Trudnością w tym zakresie może być brak odpowiednich regulacji – obowiązujące przepisy nie określają bowiem okresu ich przechowywania. Możliwość odtworzenia jadłospisu z danego okresu może mieć jednak istotne znaczenie dla diagnostyki oraz leczenia dziecka. W związku z tym, okres przechowywania jadłospisów w przedszkolu należy określić w jednolitym rzeczowym wykazie akt. 

Dostarczanie posiłków przez rodziców

Przygotowując posiłki dla alergika, trzeba zachować szczególną ostrożność, często zakazane jest używanie tych samych naczyń, sztućców, garnków itp., natomiast nieprzestrzeganie takich zaleceń może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka, a niekiedy także życia. Rodzice alergika często, z troski o bezpieczeństwo dziecka, wolą sami przygotowywać i dostarczać do przedszkola posiłki, które jedynie pracownicy kuchni muszą podgrzać i podać dziecku.

Wielu dyrektorów zastanawia się jednak, czy jest to dopuszczalne i zgodne z przepisami, a w szczególności z wymaganiami sanepidu. Tymczasem przepisy nie regulują bezpośrednio takich sytuacji. Jednak analizując różne akty prawne związane z żywieniem dzieci w przedszkolu i organizacją pracy przedszkola, można wywnioskować, że takie rozwiązanie jest dopuszczalne – żadne regulacje nie zabraniają bowiem jego stosowania.

Jeżeli zatem przedszkole zostało poinformowane o stosowanej przez dziecko diecie, to nie może narażać jego zdrowia, podając mu produkty, które z różnych powodów nie będą przez dziecko tolerowane.

RAMKA ZDANIEM SANEPIDU

W przypadku posiłków dostarczonych przez rodziców decyzja co do ich przygotowania należy do dyrektora przedszkola, który musi zadbać jedynie o to, aby posiłki te nie stanowiły żadnego zagrożenia dla jedzenia przygotowywanego dla pozostałych dzieci w przedszkolu. Mowa tu o trzymaniu tych posiłków w pojemnikach w lodówce tak, aby nie miały styczności z jedzeniem gotowanym na miejscu (rzecznik prasowy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie). KONIEC RAMKI

Posiłki przynoszone do przedszkola przez rodziców muszą być odpowiednio przechowywane, przygotowywane do podania oraz podawane dzieciom. Nie można dopuścić do zanieczyszczenia posiłków alergenami, dlatego:

• powinny być przechowywane w wyznaczonym miejscu w odpowiednio zabezpieczonych pojemnikach,
• należy odgrzewać je w oddzielnych naczyniach i z wykorzystaniem oddzielnych przyborów kuchennych, zawsze umytych przed użyciem.

Pracownik odpowiedzialny za przygotowywanie do spożycia posiłków dla dzieci z dietą eliminacyjną musi zostać dokładnie poinstruowany, nie tylko w zakresie informacji o zasadach przygotowania posiłku, ale także w odniesieniu do zagrożeń, jakie wiążą się z podaniem dziecku produktu wykluczonego z jego jadłospisu.

Takie same zasady należy stosować w przypadku posiłków przygotowywanych bezpośrednio w przedszkolu.

Nie bez znaczenia pozostają także zasady podawania posiłków dzieciom. Warto pamiętać, aby talerze czy miseczki były podpisane imieniem dziecka, któremu należy je podać, a także – aby ustawać je na oddzielnych tacach. W niektórych przedszkolach dyrekcja decyduje, że dzieci z dietą eliminacyjną spożywają swoje posiłki przy oddzielnych stolikach. Dzięki takim działaniom minimalizowane jest ryzyko przeniesienia alergenu i przypadkowemu spożyciu produktu, który go zawiera.

Wyższa opłata za posiłki dla alergika

Zapewnienie dziecku w przedszkolu diety eliminacyjnej często wiąże się z wyższymi kosztami – zarówno w przypadku posiłku zamawianego dla dziecka w firmie cateringowej, jak i w przypadku konieczności zakupu produktów niezbędnych do przygotowania posiłków zgodnie z zaleceniami.

Zgodnie z  art. 106 UPO, który ma zastosowanie także do przedszkola, wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym. Przepis ten nie wskazuje, że opłaty za posiłki zapewniane przez przedszkole nie mogą być różnicowane, jeżeli różnice wynikają z różnych kosztów ich przygotowania. W związku z tym, jeśli cena posiłku w firmie cateringowej lub koszt przygotowania posiłku dla dziecka z alergią pokarmową różni się od posiłków przygotowywanych dla zdrowych dzieci, to w sprawie wysokość opłat dyrektor powinien porozumieć się z organem prowadzącym. Należy również pamiętać, że zasady korzystania z wyżywienia powinny być opisane w statucie przedszkola (art. 102 ust. 1 pkt 11 UPO).

ZASTOSUJ Przedszkole, które zakłada przyjmowanie dzieci z alergiami pokarmowymi powinno:

1. uregulować te kwestie w statucie przedszkola,
2. do ustalonych „Warunków korzystania z wyżywienia w przedszkolu”, dodać odpowiednie zapisy dotyczące diet i wysokości opłat za takie posiłki,
3. wprowadzić nowe zapisy w życie zarządzeniem zmieniającym.