Arkusz organizacyjny przedszkola na rok szkolny 2025/2026

Arkusz organizacji szkoły podstawowej, w której zorganizowano oddział przedszkolny, określa także szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w tym oddziale. Szczegółowy zakres danych umieszczanych w arkuszu przedstawia tabela.

Tabela. Obowiązkowe elementy arkuszy organizacyjnych – przedszkole i szkoła podstawowa z oddziałami przedszkolnymi

W przedszkolu niebędącym przedszkolem specjalnym oraz w zespole, w skład którego wchodzi to przedszkole zatrudnia się nauczycieli:

1)  pedagogów,

2)  pedagogów specjalnych,

3)  psychologów,

4)  logopedów lub

5)  terapeutów pedagogicznych.

Zgodnie bowiem z art. 42d ust. 11 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela w przypadku przedszkola, szkoły lub zespołu, o których mowa w ust. 1, w których liczba dzieci lub uczniów przekracza 50, liczba etatów nauczycieli:

• pedagogów specjalnych nie może być niższa niż 25% łącznej wymaganej liczby etatów nauczycieli,
• psychologów nie może być niższa niż 25% łącznej wymaganej liczby etatów nauczycieli.

Łączną liczbę etatów nauczycieli oblicza się jako sumę ilorazów, w których dzielną jest suma liczby godzin zajęć realizowanych na stanowisku nauczyciela:

1)  pedagoga,

2)  pedagoga specjalnego,

3)  psychologa,

4)  logopedy lub

5)  terapeuty pedagogicznego

w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć i liczby przydzielonych godzin ponadwymiarowych w ramach pracy na tym stanowisku, a dzielnikiem jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, określony dla tego nauczyciela zgodnie z art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b KN.

Bardzo istotne jest, aby obliczając łączną liczbę etatów specjalistów brać pod uwagę wyłącznie godziny realizowane przez nauczycieli zatrudnionych na stanowisku:

• pedagoga,
• pedagoga specjalnego,
• psychologa,
• logopedy,
• terapeuty pedagogicznego.

Przepisy prawa oświatowego pozwalają na przydzielenie prowadzenia zajęć rewalidacyjnych każdemu nauczycielowi, który posiada odpowiednie kwalifikacje, niezależnie od tego, na jakim stanowisku został zatrudniony. Co jednak ważne – godziny przydzielone nauczycielowi zatrudnionemu na innym stanowisku niż wymienione wyżej, nie będą liczone podczas weryfikacji, czy w szkole zapewniono minimalną liczbę etatów specjalistów.

Kluczowe znaczenie w kontekście spełniania wymagań dotyczących zatrudnienia ma stanowisko, na którym zatrudniono nauczyciela, a nie to, jakie zajęcia on prowadzi. 

W przypadku nauczycieli zatrudnionych w:

1)  publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego,

2)  przedszkolach niepublicznych, niepublicznych placówkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz szkołach niepublicznych i niepublicznych szkołach artystycznych o uprawnieniach publicznych szkół artystycznych

oraz w zespołach, w skład których wchodzi to przedszkole lub ta szkoła, łączną liczbę etatów nauczycieli specjalistów oblicza się jako sumę ilorazów, w których dzielną jest suma liczby godzin zajęć realizowanych na stanowisku nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, a dzielnikiem jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, określony dla tego nauczyciela przez organ prowadzący.

Do łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów nie wlicza się etatów nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

W przypadku nauczyciela, który uzupełnia tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zgodnie z art. 22 ust. 1, liczba godzin zajęć realizowanych w ramach tego stosunku pracy na stanowisku nauczyciela:

1)  pedagoga,

2)  pedagoga specjalnego,

3)  psychologa,

4)  logopedy lub

5)  terapeuty pedagogicznego

jest uwzględniana w łącznej liczbie etatów nauczycieli specjalistów w każdym przedszkolu, szkole lub zespole, o których mowa wyżej, w którym nauczyciel realizuje te zajęcia, odpowiednio do realizowanego w tym przedszkolu, szkole lub zespole części tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin tych zajęć.

W przypadku przedszkoli, szkół lub placówek połączonych w zespół zawierający co najmniej jedno przedszkole lub szkołę, o której mowa wyżej, do liczby dzieci lub uczniów wlicza się wyłącznie dzieci uczęszczające do przedszkoli oraz uczniów szkół wchodzących w skład zespołu.

W przypadku przedszkola, szkoły lub zespołu w których liczba dzieci lub uczniów przekracza 50, liczba etatów nauczycieli:

1)  pedagogów specjalnych nie może być niższa niż 25% łącznej liczby etatów nauczycieli,

2)  psychologów nie może być niższa niż 25% łącznej liczby etatów nauczycieli.

Liczba dzieci lub uczniów przypadających na jeden etat nauczycieli specjalistów w przedszkolach, szkołach i zespołach prowadzonych przez dany organ prowadzący, nie może być wyższa niż średnia arytmetyczna liczby dzieci lub uczniów przypadających na jeden etat nauczycieli specjalistów w przedszkolach, szkołach i zespołach prowadzonych przez ten organ prowadzący, według stanu na dzień 30 września 2021 r. i 30 września 2020 r.

Dyrektor przedszkola ma obowiązek przekazania arkusza organizacji przedszkola zaopiniowanego przez zakładowe organizacje związkowe, w terminie do dnia 21 kwietnia danego roku organowi prowadzącemu przedszkole. Opinia zakładowych organizacji związkowych jest wydawana w terminie 10 dni roboczych od dnia otrzymania arkusza organizacji przedszkola, nie później niż do dnia 19 kwietnia danego roku. Opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny jest wydawana w terminie 10 dni roboczych od dnia otrzymania od organu prowadzącego przedszkole arkusza organizacji przedszkola, nie później niż do dnia 20 maja danego roku.

Organ prowadzący przedszkole, po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, zatwierdza arkusz organizacji przedszkola w terminie do dnia 29 maja danego roku.

Należy zwrócić uwagę, że przywołane wyżej katalogi elementów, które mają zostać uwzględnione w arkuszu organizacji nie mają charakteru zamkniętego. Wynika to z faktu, że rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli używa określenia „w szczególności”. Takie zredagowanie tej regulacji, jak i pozostałych dotyczących treści arkusza, wskazuje, że w samych arkuszach mogą się znaleźć elementy niewymienione w rozporządzeniu.

Zdarza się, że organa prowadzące oczekują konsultacji w sprawach dotyczących najczęściej zatrudniania pracowników w terminach poprzedzających złożenie arkusza organizacyjnego.

Obowiązujące przepisy jednoznacznie określają terminy opiniowania i zatwierdzania arkuszy. Żądanie wcześniejszych konsultacji nie ma prawnego uzasadnienia, a zwykle jest próba wpływu na politykę kadrową przedszkola. Problem ten trwa od wielu lat, ale nie było i nadal nie ma uprawnienia do takiego działania. Stąd wyroki sądów określające sytuację.

Każdy dyrektor przedszkola musi pamiętać o wymogu zaopiniowania projektu arkusza przez organizacje związkowe. Od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje znowelizowany art. 110 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe, który precyzyjnie określa zasady opiniowania arkuszy organizacji pracy przedszkola przez zakładowe organizacje związkowe.

Arkusz organizacji publicznego przedszkola opracowuje dyrektor przedszkola i przekazuje do zaopiniowania:

• zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ww. ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo

• jednostkom organizacyjnym organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli.

Taką reprezentatywność posiadają w szczególności ZNP i NSZZ Solidarność. Gdy dyrektor przedszkola ma wątpliwości co do reprezentatywności danej organizacji związkowej, wówczas może wystąpić ze stosownym zapytaniem do tej organizacji. Związki zawodowe mają 10 dni roboczych na zaopiniowanie arkusza.

Wiele kontrowersji wzbudza kwestia czy projekt arkusza organizacyjnego przesyłany do zaopiniowania organizacjom związkowym powinien zawierać imiona i nazwiska nauczycieli czy też powinien zostać poddany anonimizacji. W tej sprawie jednoznaczne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, wskazując, że projekt arkusza organizacyjnego przekazywany organizacjom związkowym powinien być kompletny.

Przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne, jeżeli taki obowiązek został przewidziany w przepisach prawa. W tym przypadku obowiązek taki widnieje w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli.

Arkusz organizacji przedszkola jest podstawowym planem działania przedszkola na kolejny rok, zatem jego brak stanowi istotne zagrożenie dla funkcjonowania jednostki. Zaniedbanie dyrektora można zatem potraktować jako naruszenie regulacji art. 68 ust. 1 pkt 7 Prawa oświatowego, zgodnie z którym dyrektor wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczególnych.

Konsekwencje naruszenia tego obowiązku dyrektora mogą być poważne, bowiem organ prowadzący może w tej sprawie rozważyć nawet odwołanie dyrektora ze stanowiska kierowniczego na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. b Prawa oświatowego, stosownie do którego organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w przedszkolu odwołuje go z tego stanowiska w razie ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2, w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli – bez wypowiedzenia. Należy bowiem zauważyć, że jednym z obowiązków wynikających z art. 57 ust. 2 Prawa oświatowego jest przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy przedszkola.