Organizacja pracy nauczycieli w czasie ograniczenia funkcjonowania przedszkoli (artykuł otwarty)

Po kilku miesiącach pracy stacjonarnej dyrektorzy i nauczyciele przedszkoli ponownie stanęli przed koniecznością zorganizowania pracy zdalnej. Dużym ułatwieniem w tej sytuacji okazały się doświadczenia zdobyte w trakcie poprzedniego okresu pracy zdalnej. Podobnie jak to już nastąpiło raz, dyrektorzy jednostek systemu oświaty odpowiadają za organizację realizacji zadań tej jednostki, w tym zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć. W tym kontekście warto przypomnieć sobie, jakie szczegółowe obowiązki nakładają również na dyrektora przedszkola przepisy § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

W jaki sposób zatem zorganizować pracę, by zapewnić właściwą edukację i opiekę przedszkolakom przebywającym w domach oraz tym przybywającym do przedszkola? Jak zapewnić warunki do tego, by nauczyciele mieli możliwość z jednej strony prowadzić zajęcia w sposób zdalny, z drugiej zaś strony także w trybie stacjonarnym.

Nie wydaje się, by można było w tej sytuacji wskazać rozwiązanie idealne. Niemniej jednak jakieś decyzje muszą zostać podjęte. Jednym z możliwych do przyjęcia modeli jest rotacyjna praca nauczycieli. Polegałaby ona na tym, że zajęcia stacjonarne w przedszkolu prowadziłby w ciągu jednego tygodnia ten sam nauczyciel z jedną grupą dzieci.

Dla naszych rozważań przyjmiemy, że do przedszkola nie zgłosi się więcej niż 25 dzieci. W przypadku większej ich liczby do pracy stacjonarnej dyrektor musi skierować dwóch lub więcej nauczycieli. Po całym tygodniu pracy następowałaby zmiana i w kolejnym tygodniu zajęcia prowadziłby kolejny nauczyciel. Rozwiązanie takie, choć nieidealne, zapewnia równomierne obciążenie nauczycieli obowiązkiem pracy stacjonarnej. Z całą pewnością w grupie dzieci obecnych w przedszkolu znajdą się przedszkolaki z różnych grup wiekowych. Rotacyjna praca nauczycieli spowoduje, że każde dziecko będzie miało co jakiś czas bezpośredni kontakt ze swoim nauczycielem, opiekunem grupy. Przyjmując to rozwiązanie, należy pamiętać, że tygodniowa liczba godzin obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych nauczycieli przedszkoli, z wyjątkiem nauczycieli pracujących z grupami dzieci 6-letnich, wynosi 25 godzin, natomiast tych pracujących z grupami dzieci 6-letnich 22 godziny (art. 42 ust. 4 KN).

Pracując z tak zróżnicowaną wiekową grupą, należy zadbać o właściwy dobór treści i rodzaju zajęć. Dobrym rozwiązaniem jest położenie nacisku na elementy wspólne dla dzieci w każdym wieku. Powinna to być np. indywidualna zabawa, zarówno w budynku przedszkola, jak i na świeżym powietrzu. Naturalna zabawa dziecka wiąże się z doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęć na świeżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdej grupie wiekowej, co wynika z warunków i sposobów realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.

Nauczyciele, organizując zajęcia kierowane, muszą wziąć pod uwagę możliwości dzieci, ich oczekiwania poznawcze i potrzeby wyrażania swoich stanów emocjonalnych, komunikacji oraz chęci zabawy. Powinni wykorzystać każdą naturalnie pojawiającą się sytuację edukacyjną prowadzącą wśród części najstarszych dzieci do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Sytuacje edukacyjne wywołane np. oczekiwaniem poznania liter skutkują zabawami w ich rozpoznawaniu. Jeżeli dzieci w sposób naturalny są zainteresowane zabawami prowadzącymi do ćwiczeń czynności złożonych, takich jak liczenie, czytanie, a nawet pisanie, nauczyciele powinni przygotować dzieci do wykonywania tychże czynności zgodnie z fizjologią i naturą pojawiania się tychże procesów.

Warto również prowadzić zajęcia w ten sposób, by młodsze dzieci mogły uczyć się od starszych. Przygotowanie zajęć stacjonarnych w tych warunkach wymaga ścisłej współpracy pomiędzy nauczycielami pracującym w przedszkolu.

W tym kontekście trzeba również pamiętać, że do 30 kwietnia 2021 r. należy opracować informacje o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej i wydać je rodzicom dziecka spełniającego obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego.

W przedszkolach, w których zatrudniona jest pomoc nauczyciela, powinna one odegrać istotną rolę w pracy z grupą w trybie stacjonarnym. Zgodnie z przepisami osoba zatrudniona na stanowisku pomocy nauczyciela powinna m.in.: udzielać pomocy innym nauczycielom realizującym obowiązkowe zajęcia edukacyjne, a także udzielać pomocy dzieciom w zakresie wykonywania nowych dla nich czynności, zadań. Zatrudniona w przedszkolu pomoc nauczyciela powinna więc w tej sytuacji wykonywać swoje zadania na terenie przedszkola.

Nauczyciele wykonujący swoją pracę w sposób zdalny realizują ją w dobrze już znany sobie sposób. Dyrektor, przy ich udziale, powinien również opracować harmonogram ustalania składu zmieniających się grup, z którymi nauczyciele pracują zdalnie. Jest to konieczne z tego względu, że nauczyciel pracujący przez cały tydzień na terenie przedszkola z grupą dzieci nie może prowadzić w tym czasie zajęć zdalnych. Grupa dzieci, z którymi pracuje, musi więc zostać podzielona tak, by mogły one uczestniczyć w zdalnym nauczaniu prowadzonych przez innych nauczycieli. Niewątpliwie konieczna będzie korekta przyjętych w przedszkolu programów wychowania przedszkolnego.