Zdobycie kwalifikacji po zatrudnieniu z art. 10 ust. 9 KN – co dalej?

Nauczyciel może być zatrudniony na podstawie:

1)      umowy o prace na czas określony,

2)      umowy o prace na czas nieokreślony,

3)      mianowania

(art. 10 KN). Rodzaj umowy zawieranej z nauczycielem w dużej mierze zależy od posiadanego przez nauczyciela stopnia awansu zawodowego.

Nauczyciele mianowani i dyplomowani zatrudniani są na podstawie mianowania, o ile spełniają warunki określone w art. 10 ust. 5 KN.

Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje jeżeli nauczyciel posiada stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego oraz spełnia warunki, o których mowa w ust. 5 art. 10 KN tj.:

1.      posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

2.       ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;

3.      nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;

4.      nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

5.      nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4;

6.      posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;

7.      istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Stanowisko nauczyciela może obejmować osoba, która:

• posiada wykształcenie wyższe z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje;
• przestrzega podstawowych zasad moralnych;
• spełnia wymagania zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu (art. 9 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Jednym z kluczowych warunków zatrudnienia na stanowisku nauczyciela jest posiadanie wymaganych kwalifikacji.

Jednym z kluczowych wymogów zatrudnienia nauczyciela jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji. Gdy jednak nie ma możliwości zatrudnienia osoby w pełni wykwalifikowanej, przepisy Karty Nauczyciela oraz ustawy – Prawo oświatowe, dopuszczają powierzenie prowadzenia zajęć osobom bez kwalifikacji. W takim przypadku istnieją trzy możliwe rozwiązania:

1) Zatrudnienie nauczyciela bez kwalifikacji na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela
Na tej podstawie możliwe jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na czas określony, wyłącznie za zgodą organu nadzoru pedagogicznego. Umowa ta nie wlicza się do limitu umów o pracę zawieranych w szkole. Nauczyciel zatrudniony w ten sposób nie może ubiegać się o awans zawodowy, a jego wynagrodzenie ustalane jest jak dla nauczyciela początkującego. Oznacza to, że taka osoba nie rozpoczyna przygotowania do zawodu nauczyciela.

2) Zatrudnienie pracownika na podstawie art. 15 ustawy – Prawo oświatowe
W tym przypadku osoba nie jest formalnie nauczycielem, ale może prowadzić zajęcia z uczniami. Zatrudnienie następuje na podstawie przepisów Kodeksu pracy, za zgodą kuratora oświaty lub organu prowadzącego.

3) Dodatkowa umowa o pracę na podstawie art. 10 ust. 9 KN dla nauczyciela już zatrudnionego

W przypadku, gdy niemożliwe jest zatrudnienie nauczyciela posiadającego odpowiednie kwalifikacje, Karta Nauczyciela oraz ustawa – Prawo oświatowe dopuszczają możliwość prowadzenia zajęć przez nauczycieli bez pełnych kwalifikacji. Jedną z nich jest zatrudnienie nowego nauczyciela bez kwalifikacji na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela. Umowę o pracę w tym przypadku można zawrzeć wyłącznie na czas określony i nie jest ona wliczana do limitu umów o pracę w szkole. Zatrudnienie nauczyciela wymaga zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny. W ramach tego stosunku pracy nauczyciel nie może realizować awansu zawodowego, a do celów płacowych traktowany jest jak nauczyciel początkujący.

Umowa zawierana z nauczycielem za zgodą kuratora oświaty dotyczy sytuacji opisanej w art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela. Jest to umowa na czas określony, zawierana w przypadku zaistnienia okoliczności związanych z organizacją nauczania lub koniecznością zastępstwa za nieobecnego nauczyciela. W przypadku wystąpienia jednej z tych okoliczności w szkole, za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny, możliwe jest zatrudnienie osoby, która nie posiada wymaganych kwalifikacji. Niemniej jednak, taka sytuacja nie zmienia charakteru zatrudnienia nauczyciela na czas określony, który wynika z jednej z wymienionych przyczyn. W przypadku uzyskania przez nauczyciela kwalifikacji, zatrudnionego na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, dyrektor szkoły, po porozumieniu z nauczycielem, zmienia podstawę prawną zatrudnienia na art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela oraz przyznaje wynagrodzenie odpowiednie do posiadanego stopnia awansu zawodowego.

Po uzyskaniu kwalifikacji przez nauczyciela zatrudnionego za zgodą kuratora oświaty, właściwym rozwiązaniem będzie kontynuowanie umowy na czas określony zgodnie z jej warunkami. Należy jednak zmienić podstawę prawną zatrudnienia oraz dostosować wynagrodzenie do posiadanych kwalifikacji.

Podsumowując, zatrudnienie nauczyciela bez pełnych kwalifikacji jest możliwe, ale wymaga spełnienia określonych warunków i uzyskania zgody kuratora oświaty lub organu prowadzącego. Przepisy dopuszczają trzy formy takiego zatrudnienia: w ramach art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, na podstawie art. 15 Prawa oświatowego lub poprzez dodatkową umowę z już zatrudnionym nauczycielem. Kluczowe jest właściwe określenie podstawy prawnej i dostosowanie warunków zatrudnienia do przepisów.