Dziecko ze stomią jelitową w przedszkolu

Przedszkole, które obejmuje opieką dziecko ze stomią, powinno określić sposób sprawowania opieki nad dzieckiem przewlekle chorym w swoim statucie (art. 102 ust. 1 pkt 5 UPO). Uszczegółowieniem zapisów statutu może być opracowana procedura. W zakres opieki sprawowanej nad dziećmi w przedszkolu nie wchodzi jednak obowiązek wykonywania zabiegów lub czynności przedmedycznych przez jego pracowników.

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym do opieki nad dzieckiem, dbania o jego zdrowie, w tym zapewnienie mu odpowiedniej pielęgnacji w chorobie zobowiązani są rodzice dziecka (art. 95 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy).

Obowiązkiem dyrektora jest sprawowanie opieki na dziećmi i zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w przedszkolu (art. 68 ust. 1 pkt 3 i 6 UPO, art. 7 KN oraz § 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.). Z ww. przepisów nie wynika, by na dyrektorze spoczywał obowiązek zapewnienia dzieciom przewlekle chorym warunków do wykonywania zabiegów należących do czynności z zakresu opieki zdrowotnej.

Opieka nad stomią jest zadaniem trudnym i wymagającym dokładności i cierpliwości. Rodzice dowiadują się o zasadach pielęgnacji stomii, wymiany woreczków zabezpieczających przetokę i pielęgnacji ciała dziecka z instruktażu udzielonego po operacji przez pielęgniarkę. Zwykle sugeruje ona, by worek opróżniać wtedy, gdy jest wypełniony w jednej trzeciej. Pozwala to uniknąć sytuacji, w której staje się on ciężki i mniej przylegający, co może prowadzić do podciekania. Większe wypełnienie worka nie jest szkodliwe dla stomii, lecz może powodować odstawanie lub odklejanie się przylepca od skóry. Często zbyt duże wypełnienie worka utrudnia także jego opróżnienie. Sprzęt stomijny i opatrunek należy zmieniać u dzieci jak najczęściej, ponieważ szczególnie przy stomii wyłonionej na jelicie cienkim łatwo dochodzi do podrażnień i stanów zapalnych skóry wokół przetoki. By uniknąć powikłań należy dbać o higienę i właściwą pielęgnację przetoki, unikać urazów wyłonionego jelita, zachowywać czystości tej okolicy oraz czystości własnych rąk. Aby nie powodować odparzeń, sprzęt stomijny powinien być szczelnie przyklejony na dokładnie osuszoną skórę.

Nauczyciel, w którego grupie jest dziecko ze stomią, nie jest zobowiązany do wykonywania czynności związanych z wymianą lub opróżnianiem worka stomijnego, ponieważ wykraczają one poza zakres zadań nauczyciela przedszkola. Do podstawowych obowiązków nauczycieli należy rzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami przedszkola: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom w czasie zajęć organizowanych przez przedszkole (art. 6 pkt 1 KN). W swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych mają obowiązek kierowania się dobrem dzieci i troską o ich zdrowie, ale pielęgnacja stomii wykracza poza wiedzę, umiejętności i doświadczenia nauczyciela.

Przepisy nie regulują kwestii związanych z wykonywaniem określonych zabiegów i czynności pielęgnacyjnych podczas pobytu dziecka przewlekle chorego w przedszkolu. W tym zakresie mogą pomóc przepisy określające zasady postępowania w szkole (art. 21 ustawy z 12 kwietna 2019 r.). Wynika z nich, że kiedy podczas pobytu ucznia w szkole konieczne jest wykonanie określonych czynności przez pracowników szkoły, podstawą przyjęcia tych obowiązków przez pracownika szkoły powinna być umowa zawarta z rodzicami oraz dobrowolne zobowiązanie się nauczyciela do ich wykonywania. Dotyczy to wyłącznie takich czynności, które nie są zastrzeżone dla pielęgniarek, lekarzy czy też innych specjalistów. W sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia dziecka wymagać będzie natychmiastowej interwencji, nauczyciel zobowiązany jest do udzielenia pomocy w zakresie posiadanych umiejętności oraz niezwłocznego zawiadomienia rodziców dziecka o zdarzeniu. Nie powinno się w przedszkolu wykonywać zabiegów, których prawidłowy i bezpieczny przebieg wymaga wiedzy i odpowiedniego przygotowania.

Jeśli zabiegi muszą być wykonywane w czasie pobytu dziecka w przedszkolu, rodzice powinni zwrócić się do dyrektora o pomoc w stworzeniu do tego odpowiednich warunków. Po wprowadzeniu zasad umożliwiających wykonywanie odpowiednich zabiegów przez pracownika przedszkola, rodzice powinni przekazać informację o problemach zdrowotnych dziecka, zabiegach, które niezbędnie należy wykonać, instrukcję jak prawidłowo należy je wykonywać. By pracownik, który zgodził się przyjąć określone obowiązki, mógł wykonywać zabiegi pielęgnacyjne przetoki bez lęku i obaw, musi się tego nauczyć. Znajomość problemów, które mogą pojawić się w związku z wyłonioną stomią, znacznie ułatwia opiekę nad dzieckiem.