Prawidłowe żywienie dzieci w wieku przedszkolnym
Prawidłowe żywienie w wieku przedszkolnym jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących odpowiedni rozwój dziecka, a także utrzymanie sprawności fizycznej, emocjonalnej oraz intelektualnej. Podstawą zbilansowanej diety dzieci jest dobór produktów spożywczych z różnych grup pozwalających przygotować pełnowartościowy posiłek oraz dostarczyć jego organizmowi odpowiednią ilość składników pokarmowych, energii oraz płynów.
Wedługaktualnych norm żywienia opracowanych przez pracowników Instytutu Żywności i Żywienia im. prof. A. Szczygła w Warszawie wartość energetyczna całodziennej diety rozwijającego się dziecka w wieku przedszkolnym powinna wynosić ok. 1400 kcal na jeden dzień na jedną osobę. W całodziennej puli energetycznej:
- białko powinno pokrywać 10–20% zapotrzebowania energetycznego (zalecane spożycie białka dla dzieci w wieku 4–6 lat wynosi 1,10 g/kg m.c./dobę.),
- tłuszcz: 30–35%,
- a węglowodany: 45–65%.
Białko zwierzęce powinno stanowić 2/3 ogólnej zawartości białka w całodziennej racji pokarmowej.
Normy obejmują również zalecenia dotyczące dobowego spożycia wody na poziomie 1700 ml. Istotnym składnikiem diety dziecka jest błonnik pokarmowy, którego zalecane spożycie wynosi 14 g/dobę.
Jednym z podstawowych warunków prawidłowej diety zapewniającej podaż wszystkich niezbędnych składników pokarmowych jest jej urozmaicenie. Dotyczy ono zarówno technik kulinarnych, jak i doboru produktów spożywczych. Atrakcyjny jadłospis, różnorodność potraw oraz ich estetyczne podanie sprawiają, że dzieci chętnie spożywają posiłek. Jadłospis w przedszkolu powinien być planowany na 7 lub 10 dni, co pozwala na zbilansowanie oraz urozmaicenie posiłków.
Codzienna dieta przedszkolaka powinna zawierać produkty ze wszystkich podstawowych grup produktów obejmujących:
1) produkty zbożowe – kasze, makarony, mąki, ryż, otręby, pieczywo, płatki zbożowe.
Stanowią one główne źródło energii, a także dostarczają składniki mineralne, witaminy z grupy B oraz błonnik pokarmowy. Dzieciom zaleca się spożywanie produktów zbożowych z tzw. pełnego przemiału ziarna, czyli grube kasze (gryczana, jęczmienna), ryż brązowy, pieczywo razowe (graham, żytnie, pumpernikiel), makaron razowy;
2) mleko i produkty mleczne – jogurty, maślanki, mleko, kefiry, sery.
Są źródłem najlepiej przyswajanego wapnia, białka oraz witamin (głównie D, A i B2);
3) mięso, drób, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy.
Produkty te dostarczają wysokowartościowego białka, witamin (A, D, z grupy B) oraz dobrze przyswajalnego żelaza i cynku. Tłuste ryby morskie (śledź, łosoś, makrela, sardynka) są źródłem wielonienasyconych kwasów omega-3 oraz witaminy D;
4) warzywa i owoce – są bogatym źródłem witamin i składników mineralnych, a także błonnika pokarmowego i naturalnych przeciwutleniaczy. Ilość spożywanych warzyw w diecie dziecka powinna być większa niż owoców, ponieważ dostarczają one cukry proste, przez co są bardziej kaloryczne;
5) tłuszcze roślinne (oleje: słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy) oraz pochodzące z ryb morskich to tłuszcze niezbędne do przyswajania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. Dzieci nie powinny spożywać izomerów trans kwasów tłuszczowych, które znajdują się w produktach typu fast food, wyrobach ciastkarskich i cukierniczych oraz w margarynach twardych.