Wykroczenia związane z egzekucją alimentów – obowiązują wyższe kary dla pracodawców
Od 1 grudnia 2020 r. pracodawca, który naruszy przepisy prawa pracy, skutkiem czego uniemożliwi lub utrudni egzekucję alimentacyjną w sposób określony w Kodeksie pracy, podlega karze grzywny od 1.500 zł do 45.000 zł.
Zatrudnienie „na czarno”
Umowa o pracę powinna zostać zawarta na piśmie i podpisana przez obie strony najpóźniej przed dopuszczeniem pracownika do pracy (art. 26 kp w zw. z art. 29 § 1 kp). Pracodawca, który mimo tego obowiązku zatrudnia pracownika „bez umowy”, popełnia wykroczenie, za które grozi grzywna w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 281 § 1 pkt 2 kp).
Dotychczas Kodeks pracy przewidywał karę grzywny za sam brak dokumentu. Nowością jest zaostrzenie kary dla pracodawcy, który bez umowy zatrudnia dłużnika alimentacyjnego. Nie ma przy tym znaczenia, czy pracodawca wiedział o długach alimentacyjnych pracownika czy nie. Za zatrudnienie „na czarno” takiego pracownika pracodawcy grozi grzywna w wysokości od 1.500 zł do 45.000 zł.
Część wynagrodzenia „pod stołem”
Takiej samej karze grzywny podlega również pracodawca, który wypłaca pracownikowi wynagrodzenie w kwocie wyższej niż wynikająca z umowy, aby uniknąć obowiązkowych potrąceń na zaspokojenie należności alimentacyjnych z tej części wynagrodzenia. W takiej sytuacji – gdy zajęcie wynagrodzenia na poczet alimentacyjny zostało dokonane przez komornika – pracodawcy będzie bardzo trudno powołać się na działanie nieświadome i nieumyślne.
Co istotne, wykroczeniem jest sytuacja, w której pracujący „na czarno” lub otrzymujący część wynagrodzenia „pod stołem”:
- jest osobą, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i
- zalega ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.
Kto ponosi odpowiedzialność za wykroczenie?
Za dopuszczenie do pracy dłużnika alimentacyjnego bez pisemnej umowy odpowiada pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu. Natomiast za wypłatę części wynagrodzenia z pominięciem zajęcia komorniczego odpowiada ten, kto dokonuje wypłat, czyli np. pracodawca, pracownik działu płac itp.
Za takie wykroczenia pracodawca może zostać ukarany przez inspektora pracy w postępowaniu mandatowym grzywną w wysokości do 2.000 zł. Jeśli jednak inspektor uzna taką karę za niewspółmierną (np. pracodawca zatrudnia na czarno kilku dłużników alimentacyjnych), skieruje do sądu wniosek o ukaranie. W takim przypadku kara może wynieść od 1.500 zł do 45.000 zł.
- Ustawa z 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2432) – art. 3 i 10.
- Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.) – art. 281 § 1 i art. 282 § 3.